O opóźnieniu rozwoju mowy świadczy:
- późniejsze pojawienie się gaworzenia (norma: szósty – siódmy miesiąc życia),
- późniejsze pojawianie się pierwszych słów (norma: koniec pierwszego roku życia),
- ubogi czynny i bierny słownik, a także brak niektórych części mowy,
- późniejsze pojawianie się zdań prostych i złożonych ( pod koniec drugiego roku życia dziecko powinno budować zdania proste, a pod koniec trzeciego roku życia zdania złożone).
- zbyt długo utrzymujące się nieprawidłowe struktury gramatyczne,
- zbyt długo utrzymująca się wadliwa wymowa różnych dźwięków mowy (zjawisko charakterystyczne dla wcześniejszych okresów rozwojowych), czyli przedłużający się okres swoistej mowy dziecięcej.
Stopień opóźnienia rozwoju mowy (wg Spionek 1981):
1.O poważnym stopieniu opóźnienia rozwoju mowy mówimy, gdy mowa dziecka:
- rocznego jest na poziomie dziecka półrocznego (dziecko jedynie gaworzy),
- dwuletniego na poziomie mowy dziecka rocznego (wymawia kilka słów),
- trzyletniego na poziomie mowy dziecka półtorarocznego (tworzy ono jedynie równoważniki zdań, a słownictwo ma na poziomie dziecka półtorarocznego),
- czteroletniego jest na poziomie mowy dziecka dwuipółletniego (nadal zdania proste, słownictwo czynne ma na poziomie dziecka dwuletniego, tj. używa ok.300 słów),
- pięcioletniego jest na poziomie mowy dziecka dwuipółletniego (nadal zdania proste, słownictwo na poziomie dziecka w wieku dwóch i pół lat),
- sześcioletniego jest na poziomie dziecka trzyletniego (pojawiają się zdania złożone, wymawia ono 1000 – 1500 słów),
- siedmioletniego jest na poziomie mowy dziecka trzyipółletniego.
2. Lekki stopień opóźnienia rozwoju mowy stwierdza się wówczas, gdy mowa dziecka dwuletniego jest na poziomie rozwoju dziecka półtorarocznego lub gdy u siedmio-, ośmiolatka stwierdza się poziom rozwoju mowy charakterystyczny dla dzieci pięcio-, sześcioletnich.
Stopień opóźnienia rozwoju mowy ustala się na podstawie badań testowych, wywiadu i obserwacji i ma znaczenie przy podejmowaniu decyzji o postępowaniu profilaktycznym i terapeutycznym.
______________________________________
1Jastrzębowska G. : Opóźnienie rozwoju mowy, w: Podstawy neurologopedii, red. T. Gałkowski, E. Szeląg i G. Jastrzębowska, Uniwersytet Opolski, Opole 2007.