1. Dwu- i wielojęzyczność jest normą. Na świecie jest więcej ludzi posługujących się co najmniej dwoma językami, niż takich, którzy posługują się wyłącznie jednym.

2. Rozwój dwu- i wielojęzyczny nie przebiega identycznie jak rozwój jednojęzyczny. Dlatego od dzieci  wielojęzycznych  nie można  oczekiwać, że  będą zawsze  osiągały  dokładnie  takie  same wyniki jak dzieci jednojęzyczne.

3. Jest rzeczą naturalną, że kontakt z każdym z przyswajanych języków (w tym z językiem polskim) jest  u dzieci   wielojęzycznych    na   ogół   mniejszy   w   porównaniu   z  tym, jaki   mają   dzieci jednojęzyczne.

4. W  związku    z   tym  jednojęzyczność   nie powinna   być  wzorcem i punktem  odniesienia dla oceniania rozwoju językowego dzieci dwu- i wielojęzycznych.

5. Co istotne, dwu- i wielojęzyczność  NIE   JEST   przyczyną   opóźnień   w rozwoju  językowym. Dlatego   przy   ocenie rozwoju   językowego   u   dzieci   dwu-   i   wielojęzycznych   powinno  się uwzględniać wszystkie języki, którymi dziecko się posługuje. 

6.Dwu- i wielojęzyczność NIGDY NIE jest przyczyną zaburzeń  w rozwoju  językowym. Odsetek dzieci   z   zaburzeniami   rozwoju   językowego   jest   taki sam w grupie dzieci jedno- oraz dwu- i wielojęzycznych.

7. Nie  ma   żadnych   naukowych   powodów, żeby   rezygnować   z  dwu-   lub   wielojęzyczności w    przypadku   dzieci z   zaburzeniami neurorozwojowymi   (tj. autyzmem,   niepełnosprawnością intelektualną,   rozwojowym   zaburzeniem języka), w   szczególności, gdy językiem, który miałby zostać porzucony, jest język używany w kontaktach z najbliższymi.

8. Posługiwanie   się   w kontaktach  z  dzieckiem tym  językiem,  który  rodzice (lub opiekunowie) znają najlepiej i z którym są  najbardziej związani, zapewnia dzieciom możliwie najbogatsze środowisko językowe i jest  najbardziej naturalnym rozwiązaniem.

9. Twierdząc, że   dwujęzyczność jest   normą, nie  postuluje się, by  rodzice – motywowani  chęcią wzbogacenia  środowiska    językowego  dziecka – komunikowali  się  z nim w   językach    innych niż   rodzimy. Nie  ma  bowiem   żadnych   naukowych   dowodów,   że   celowe    wprowadzanie w komunikacji   rodzinnej    dodatkowego   języka, który   nie   jest  rodzimym językiem rodziców, przynosi dziecku istotne korzyści rozwojowe.


______________________________

Apel do specjalistów praktyków. Dwujęzyczność jest normą, choć wiąże się nie tylko z korzyściami, ale z wyzwaniami. 9.12.2021.