1. Dwu- i wielojęzyczność jest normą. Na świecie jest więcej ludzi posługujących się co najmniej dwoma językami, niż takich, którzy posługują się wyłącznie jednym.
2. Rozwój dwu- i wielojęzyczny nie przebiega identycznie jak rozwój jednojęzyczny. Dlatego od dzieci wielojęzycznych nie można oczekiwać, że będą zawsze osiągały dokładnie takie same wyniki jak dzieci jednojęzyczne.
3. Jest rzeczą naturalną, że kontakt z każdym z przyswajanych języków (w tym z językiem polskim) jest u dzieci wielojęzycznych na ogół mniejszy w porównaniu z tym, jaki mają dzieci jednojęzyczne.
4. W związku z tym jednojęzyczność nie powinna być wzorcem i punktem odniesienia dla oceniania rozwoju językowego dzieci dwu- i wielojęzycznych.
5. Co istotne, dwu- i wielojęzyczność NIE JEST przyczyną opóźnień w rozwoju językowym. Dlatego przy ocenie rozwoju językowego u dzieci dwu- i wielojęzycznych powinno się uwzględniać wszystkie języki, którymi dziecko się posługuje.
6.Dwu- i wielojęzyczność NIGDY NIE jest przyczyną zaburzeń w rozwoju językowym. Odsetek dzieci z zaburzeniami rozwoju językowego jest taki sam w grupie dzieci jedno- oraz dwu- i wielojęzycznych.
7. Nie ma żadnych naukowych powodów, żeby rezygnować z dwu- lub wielojęzyczności w przypadku dzieci z zaburzeniami neurorozwojowymi (tj. autyzmem, niepełnosprawnością intelektualną, rozwojowym zaburzeniem języka), w szczególności, gdy językiem, który miałby zostać porzucony, jest język używany w kontaktach z najbliższymi.
8. Posługiwanie się w kontaktach z dzieckiem tym językiem, który rodzice (lub opiekunowie) znają najlepiej i z którym są najbardziej związani, zapewnia dzieciom możliwie najbogatsze środowisko językowe i jest najbardziej naturalnym rozwiązaniem.
9. Twierdząc, że dwujęzyczność jest normą, nie postuluje się, by rodzice – motywowani chęcią wzbogacenia środowiska językowego dziecka – komunikowali się z nim w językach innych niż rodzimy. Nie ma bowiem żadnych naukowych dowodów, że celowe wprowadzanie w komunikacji rodzinnej dodatkowego języka, który nie jest rodzimym językiem rodziców, przynosi dziecku istotne korzyści rozwojowe.
______________________________
Apel do specjalistów praktyków. Dwujęzyczność jest normą, choć wiąże się nie tylko z korzyściami, ale z wyzwaniami. 9.12.2021.